Pacaduan Uyut

“Nasakom jiwa ragaku!”

 “Ganyang Malaysia!”  

Pangaktipna nya PKI tea. Dalah di pakampungan, PKI tara eureun ngagerakkeun massa. Ngayakeun acara-acara apěl jeung rarameěn, nu ngandung kampanye “Nasakom”. Rayat, kaasup barudak sakola, dikeprak kudu latihan baris. Jeung ngawihkeun lagu “Nasakom” unggal waktu.                          

“Saban  peuting tara towong pagelaran hiburan. Mintonkeun rupa-rupa kasenian: rěog, calung, baděng, angklung, kendang penca. Diselapan kakawihan rayat ti saban daěrah. Kayaning ‘Jaleuleu Ja’, ‘Tokeěang’, ‘Sasalimpetan’, ‘Gěnjěr-Gěnjěr’, ‘Gundul Pacul’, jsb. Diraěh boh dina kekecapan, boh dina gerakan, sangkan luyu jeung jiwa revolusi katut Nasakom jeung Ganyang Malaysia. Para seniman Lekra ti puseur dayeuh, rěa nu riab ka daěrah, ngarojong pintonan. Disebutna turba atawa turun ke bawah.

“Atuh rěa “seniman” pakampungan nu asa ngadadak kapakě. Hojih. Grup rěog pimpinan Bapa Kuwu nu kabeneran Ketua PKI tingkat desa, nu pamaěnna urang lembur samoděl  Kang Jamhur, Mang Kosim, Jang Maman, Cěp Ědi, katut nayagana, bareukah irungna. Sabab kapeto maěn di kabupatěn jeung di děsa sějěn. Komo lamun keur  maěn,  teu eureun-eureun ngagorowokkeun ‘Hidup Nasakom’ jeung ‘Ganyang Malaysia’, bayaranana sok ditambahan. Minangka bonus.

“Ampir sataun kaayaan kitu těh. Dunya politik harěnghěng. Bulan Séptémber 1965, der kajadian Gerakan 30 September. Běja ngeunaan “G-30-S gancang sumebar. Tina berita radio, surat kabar jeung běja paběja-běja. Jalma-jalma nu kungsi kanyahoan aktip di PKI sanajan ukur ula-ilu, geus teu ngareunah cicing. Kuwu mangrupa kekentong PKI , gancang ngereles. Ninggalkeun imahna, nu sawatara minggu ti tas kajadian G-30-S didaruruk teuing ku saha.

“Atuh para pamaěn rěog nu ditulis tonggong minangga anggota Lekra, ditěwakan. Dibawa ka kantor Koramil. Najan ukur mimingguan, teu wudu matak geumpeur salelembur. Papada mangwatirkeun ka anak pamajikanana. Bari jeung salakina kitu téh ukur ilu-iluan. Teu nyaho nanaon soal politik. Ukur milu ngarěog, ngagorowokkeun Nasakom jeung Ganyang Malaysia.

“Uyut Uham, pědah sok narompět jeung ngigel dina grup kendang penca akuan Lekra ditahan tilu bulan  di Kodim jeung Korem. Lantaran teu nyaho nanaon těa, komo sual maěhan jěndral di Lubang Buaya,dileupaskeun deui. Sadatang-datang ka imah, sanggeus rerep capě jeung baluas, diceungceurikan pamajikan katut anak incu, Uyut Uham nitah Aki, nuar awi bitung. Tujuh ruas dicecebkeun di buruan. Sina di riung ku sakaběh anak incuna.

“Ti semet ieu, kami cadu mungkuk haram dempak ula-ilu kana partěy. Partěy naon baě. Komo PKI katut nu sawarna jeung ěta mah. Lamun aya anak incu ngarempak ieu pacaduan, disupata nongtot bo-ol saumur-umur!”  hěat Uyut Uham ngulangkeun parang badag. Bres, awi bitung sagedě pingping, beulah sapisan. Terus ěta parang dipakě ngagurat taneuh, bari nyarita tarik. “Neukteuk leukeur meulah jantung cas pancas paria jawa. Sing saha anak incu aing anu asup partěy, nongtot bo-ol saumur-umur. Saksian ku sarěrěa!”

“Nyaksěni!” těmbal Aki sadudulur, jeung tatangga nu kabeneran ngariung di dinya.