Network
Éta téh henteu kaasup jurnal, makalah, jeung naskah-naskah panalungtikan anu aya pakaitna jeung nulis skripsi, tésis, disertasi, atawa anu dilakukeun ku para sarjana jeung para ahli dumasar sponsor ti proyék penelitian, yayasan, atawa lembaga pamaréntah.
Husus buku beunangna E. Rokajat Asura, leuwih nempatkeun posisi HHM minangka pujangga sufistik, anu sawatara dangdingna diguar kalawan interprétasi nu cerdas, bari diungkabkeunana ku ungkara/kalimah nu henteu matak kerung anu maca. Atuh narjamahkeun dangdingna gé (kana basa Indonésia), “sekalipun (terjemahan ini) tidak memenuhi syarat guru lagu dan guru wilangan, pembaca yang tidak bisa atau tidak terbiasa menggunakan bahasa Sunda tetap dapat menangkap maknanya. (k. 198).
Baca Juga: Agama Sunda, Ceuk Pantun Bogor, Geus Aya Jauh Samemeh Urang India Daratang ka Nusantara
Ulama linuhung
Haji Hasan Mustapa téh ulama linuhung anu ogé bujangga/sastrawan Sunda anu produktif nulis dangding. Aya 10 rébu pada (bait) dangding anu ditulisna, anu réréana mah leuwih nujul kana dunya sufistik.
Teu matak hémeng mun seug ku sawatara kalangan, HHM disebut haji “mahiwal” (kontrovérsial), lantaran pikiran-pikiranana ngeunaan kaislaman jeung Pangéran atawa Gusti Alloh, séjén ti batur. Éta kagambar oge dina karya-karya dangdingna anu ngagambarkeun anjeunna ngagem ajaran wahdatul wujud, nyaéta ngahijina manusa (kawula) jeung Pangéran (Gusti Alloh).
Gumelar 3 Juni 1852 di Cikajang, Garut, nalika yuswana 9 taun anjeunna ngiring ramana ka Mekah pikeun nyumponan ibadah haji. Tepi ka mangsana sawawa, HHM méakkeun waktuna pikeun nyuprih élmu di sababaraha pondok pasantrén, di Tatar Sunda, Jawa, malah tepi ka Madura. Geus kitu miang deui pikeun nyuprih jeung ngamalkeun élmu di Mekah salila 8 taun.
Baca Juga: Wangunan jeung Banda Cagar Budaya di Sumedang, Perlu Dirumat jeung Dimumule Babarengan ku Balerea
Waktu aya bantrokan paham antara para ulama di Garut, HHM disina mulang ka lemburna pikeun mémérés éta pasualan.
Ti mimiti 1882, HHM ngawulangkeun élmu-élmu agama Islam di Masjid Agung Garut.
