GALURA.CO.ID -Riwayat Pangeran Wangsakerta dina sawatara sumber mah henteu eces, boh ti sumber karatoon boh ti sumber Walanda dina salahsahiji naskahna, ku Pangeran Walangsungsang satekah polah dilelempeng.
Gotra Sawala atawa mun ayeuna mah symposium keur nyusun buku sejarah Nusantara lumangsung di Cirebon dina abad ka-17. Parasajarawan ti Nusantara ngariung, ngagelar gempungan keur madungdengkeun, nyawalakeun jeung nulis sajarah Nusantara. Sawala nu rongkah pisan, karek digelar harita jeung tepi ka ayeuna tacan aya nu mapakan.
Anu mokalanana teh Pangeran Wangsakerta. Saha ari Pangeran Wangsakerta. Sajarawan Sunda, Saleh Danasasmita, dina makalahna, Pangeran Wangsakerta, Sebagai Sejarawan Abad XVII, ditepikeun dina Seminar Kebudayaan Sunda Proyek Sundanologi Depdikbud di Bandung (9-11/3/1986), ngambarkeun saha ari Pangeran Wangsakerta.
Baca Juga: Alatan Ekspansi Cirebon, Ceuk Sakaol Ny.Rambut Kasih Ngagem Agama Islam
Ceuk Saleh Danasasmita, Pangeran Wangsakerta meh teu pikawanoh ku balarea, kitu deui di lingkungan karaton Cirebon. Ukur disarebut Panembahan Cirebon I, nu mancen tugas asisten Sultan Sepuh ti karaton Kasepuhan. Teu pati kacatur dina sejarah Cirebon, babakuna nu aya patalina jeung kasultanan di Cirebon.
Pangeran katilu Cirebon
Dina naskah perjanjian antara Cirebon jeung Kompeni (VOC), 7 Januari 1681 (naskahna kiwari di gedung Arsip Nasional Jakarta) nu ditulis dina dua basa beulah kenca make basa Melayu Arab, beulah katuhu make basa Belanda make huruf latin, ti pihak Cirebon anu nanda tanganna salapan urang. Hiji di antarana Pangeran Wangsakerta.
Ngaran Pangeran Wangsakerta aya dina urutan katilu, make aksara cacarakan. Dina eta naskah disebutkeun anu nyekel kakawasaan di Cirebon teh tilu urang, kaasup Pangeran Wangsakerta. Dumasar ieu dokumen, ceuk Saleh, tokoh Pangeran Wangsakerta, salahsaurang panguasa Cirebon, dina paro kadua abad ka-17, memang kungsi aya di kieuna.
Dina Naskah Wangsakerta oge disabit ngeunaan ieu perjanjian nu disebutkeun opat taun sanggeus dibentukna Kasepuhan jeung Kanoman (taun 1599 Saka atawa taun 1677 Masehi). Ti Cirebon anu nandatanganna Sultan Kasepuhan I, Pangeran Samsudin Mertawijaya; Sultan Kanoman I, Pangeran Badridin Kertawijaya.
Lian ti eta, kabeh pajabat penting negeri Cirebon nu disebut jaksa Pepitu oge milu nandatangan, Jaksa Pepitu dipupuhuan ku Panembahan Ageng Gusti Cirebon nu taya lian ti Pangeran Wangsakerta. Jaksa Pepitu sejana Raksanagara, Purbanagara, Anggadireksa, Anggadiprana, Anggaraksa, Singanagara, jeung Nayapati.
Baca Juga: Sapton, Olahraga Has Kabupaten Kuningan, Kungsi Dipake Ngarurug Rajagaluh
Ti pihak Kumpeni Walanda Yakub Bule (Jakob van Dijk) jeung Kapitan Misel (Michielsz). Ditanda tangan di keraton Kasepuhan. Ku Dr. F. de Haan dina bukuna Priangan II (1912), Pangeran Wangsakerta disebut Depati Topati. Dina sumber Kompeni sejenna, dijulukan de derde Prins van Cheribon (Pangeran katilu ti Cirebon).
Dina catetan Kompeni, Dagh Register geharden int Casteel Batavia: 19 November 1677, ngamuat laporan Caeff (wakil Kompeni di Banten) nu ngabwarakeuna de derde Prins karek mulang ka Cirebon ti karaton Banten. Ngan dina Dagh Register 21 Desember 1677, Caeff ngabewarakeun eta warta henteu bener.
De Haan (1912, 260 paragraf 425) nyutat laporan B. van der Meer jeung Jan Mulder, nulis Sultan Anom (Sultan Badridin Kertawijaya, Karaton Kanoman) masih masih aya hubungan dulur jeung karaton Banten, tapi Dipati Topati (Pangeran Wangsakerta) mah henteu mibanda hubungan dulur jeung karaton Banten.
Ceuk sakaol, aya naskah wawacan nu nyaritakeun Pangeran Kertawijaya (Sultan Anom) indungna asalna ti Banten. Pangeran Mertawijaya (Sultan Sepuh) jeung Pangeran Wangsakerta indungna ti Mataram. Nu matak teu aneh sababaraha sejarawan nyebutkeun riwayat Pangeran Wangsakerta, jeung kalungguhanana di Cirebon tacan eces pisan.
Ceuk Wangsakerta
Pangeran Wangsakerta dina naskah Pustaka Nagara Kretabhumi parwa I sarga 4 (kaca 86-88) ngadadarkeun riwayat dirina. Siwi Amangkurat II, ngadahup ka Panembahan Giri Laya, Sultan Cirebon (samemeh direcah jadi tilu karaton) nu keur ditawan di Mataram. Boga seuweu tilu: Mertawijaya, Kertawijaya jeung Wangsakerta
Mertawijaya nu oge dilandi Samsudin jadi Sultan Kasepuhan I; adina Kertawijaya nu oge disebut Badridin jadi Sultan Kanoman I, nu bungsu, Wangsakerta jadi Panembahan Cirebon I. Ceuk Wangsakerta mah dirina jeung Mertawijaya saindung sabapa jeung Kertawijaya, jadi masih dulur jeung Sultan Banten.***