Network
Méméh dibangun, wewengkon Ciamis téh leuweung jeung loba rawa atawa situ nu laleutik. Éta sababna di Kota Ciamis tepi ka ayeuna aya ngaran Lembursitu, pernahna hareupeun situs sejarah Jambansari komplék makam Kusumadiningrat, bupati Galuh nu gedé pangaruhna.
Sésa rawana ogé masih kapanggih, di sisi Jalan Ahmad Yani, tukangeun rumah makan Padang, ari usum hujan sok mucunghul cinyusu. Méméhna mah ngaran Ciamis téh Cibatu. Ngaran Ciamis mucunghul waktu Sutajaya ngabangun ieu wewengkon. Cenah waktu ngabendung Susukan Cimemen, hilireunana loba laukan.
Galuh jadi Ciamis
Ku sabab Sutajaya urang Cirebon nu geus loba kapangaruhan ku Mataram tepi ka basa di Cirebon kacampur ku basa Jawa, bau hanyir lauk téh disebut amis. Katambah deui, urang Galuh raresepeun ngadahar lauk. Tepi ka ayeuna ogé urang Ciamis ari meuleum lauk sok langsung dikusrukeun kana ruhak, asakna ogé satengah mateng.
Duka kumaha mimitina dayeuh atawa kota anyar saterusna katelah ku sebutan Ciamis nu dina basa Jawa mah hartina cai nu hanyir. Ngaran Cibatu jadi leungit kalindih ku ngaran Ciamis. Aya deui pamanggih nu nyebutkeun Ciamis teh ngaran wewengkon.
Sutajaya ukur kuateun sataun jadi bupati Galuh lantaran teu dipikaresep ku urang Galuh tepi ka diusirna sina balik ka Cirebon. Jaman pamaréntahan Sutajaya, wewengkon Kabupatén Galuh nyaeutikan.
Wewengkon Pasirpanjang, Kawasén (Banjarsari), Pamotan (Padahérang), Cikembulan jeung Cijulang diasupkeun ka Kabupatén Sukapura nu harita puseur dayeuhna di Manonjaya. Wétaneun Ci Tanduy jadi bawahan Propinsi Jawa Tengah.
Baca Juga: Patilasan di Cibangban Desa Bunter Kabupaten Ciamis Aya Patalina jeung Niskala Wastu Kancana
Wewengkon Kabupatén Galuh, ukur Imbanagara, Cibatu jeung Utama. Unggal daérah Kabupatén Galuh boga pamaréntahan sorangan. Imbanagara diicekel ku Patih Wiradikusumah, Cibatu ku Patih Jayakusuma, Utama dicekel ku Patih Wiratmaka. Nu ngalantarankeun Sutajaya kabur taya lian ti tarékah Patih Wiratmaka.
Anu ngaganti Sutajaya, Wiradikusuma, taun 1816 jaman Nusantara geus dikawasa deui ku Walanda –tadina dikawasa ku Inggris ti taun 1811-1815-- mindahkeun puseur dayeuh Kabupatén Galuh ti Imbanagara ka dayeuh anyar nu saterusna disebut Ciamis téa. Ngaran kabupaténna angger Galuh tepi ka jaman bupati Kusumasubrata (1886-1914).
Walanda lir nu manggih jalan sangkan turunan raja-raja Galuh teu boga kalungguhan jadi bupati waktu seuweu (anak) Kusumasubrata, nyaéta Oto Gurnita Kusumasubrata ngadegkeun Negri Pasundan sarta nentang pisan Waalanda. Satilarna Kusumasubrata, Belanda ngangkat bupati Galuh lain turunan raja-raja Galuh.
