Baca Juga: Pagelaran Longser 4D, Daring, Durarang, Duraring, Dong, Sambada UPI Bandung, Hirup Mah Perjoangan!
Awal abad ka-18, kira-kira taun 1794-1829 Dalem Bandung (Karanganyar), meredih ka Ki Darman, pangrajin wayang kulit nu asalna ti Tegal, Jawa Tengah nu dumuk di Cibiru, Bandung, sina nyieun wayang golek nu dijieun tina kai.
Mimitina mah bentukna teh kawas wayang kulit, ngan beuki dieu jadi tilu dimensi. Awal abad ka-20, bentuk wayang golek dirarobah tepi ka saperti ayeuna.
Beda jeung wayang golek ciptaan Sunan Kudus, wayang golek Sunda mah lalakon nu dipagelarkeunana tina Mahabrata jeung Ramayana. Ngaran tokoh-tokohna, sipat-sipatna meh sarua jeung wayang kulit Jawa.
Di Tatar Sunda, saterusna leuwih popular wayang golek batan wayang kulit. Saenyana wayang kulit oge masih sumebar di Tatar Sunda, ngan make basa Jawa.***